Petrovaradin

Na mestu današnje tvrđave, na desnoj obali Dunava na kamenoj Petrovaradinskoj steni, arheološka istraživanja pokazala su tragove živote pre više od 200 hiljada godina. Pisani dokazi tvrde da su vojna utvrđenja ovde imali Kelti, Rimljani i Mađari, te da je gradnju tvrđave počela Habzburška monarhija sa ciljem da zaštiti svoje južne granice od prodora Osmanlija. Prema jednoj legendi koje krase ovu tvrđavu, ime Petrovaradin je dobijeno iz više reči – „Petra“ od latinske reči za stenu, „var“ na mađarskom znači grad, a „din“ na turskom vera, iz čega je izvedeno Petrovaradin, „grad na steni čvrst kao vera“. Petrovaradinska tvrđava se prostire na površini od 112 hektara i građena je između 1692. i 1780. godine. Najpoznatiji ulaz u prostor tvrđave je preko čuvene Beogradske kapije izgrađene 1753. godine u klasicističkom stilu, koja posetiocima želi dobrodošlicu iz pravca Novog Sada preko Varadinskog mosta.

Tvrđava ima Gornji i Donji grad (Podgrađe). Gornjim gradom dominira Toranj sa satom izgrađen na mestu starijeg, porušenog sredinom 18. veka. Prečnik sata je preko dva metra. Podzemne vojne galerije, četvorospratni komunikacijsko-odbrambeni sistem dužine 16 km je jedinstvena atrakcija Petrovaradinske tvrđave. Gradnja ovog komplikovanog sistema je završena 1783. Deo spleta koridora, prostorija različitih namena, borbenih linija sa puškarnicama i minskih sistema u dužini od oko 1 km dostupan je posetiocima. U podnožju Tvrđave nalazi se Rimokatolička crkva Sv. Juraja sa samostanom izgrađena u baroknom stilu. Barokno Podgrađe je još nedovoljno poznat arhitektonski dragulj koji unutar kuća oronulih fasada čuva viševekovne istorijske priče i mitove. Na južnoj periferiji Petrovaradina nalaze se Tekije, lokalitet na kome se danas nalazi jedinstvena rimokatolička crkva posvećena Mariji Snežnoj.

Monumentalnost Tvrđave na steni i Dunav u podnožju doprineli su da mnogi Petrovaradinsku tvrđavu nazivaju „Gibraltar na Dunavu“. Petrovaradinska trvrđava je sredinom 20. veka u potpunosti demilitarizovana, proglašena je istorijskim spomenikom, stavljena je pod zaštitu države i ustupljena za civilnu upotrebu. Na tvrđavi se nalaze Muzej i Arhiv Novog Sada, hoteli i restorani, ateljei i galerije likovnih umetnika, akademija umetnosti, astronomska opservatorija, planetarijum i mnogi drugi sadržaji.